Çatıdaki Pencere - Jose Saramago

Daha önce Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş kitabını okumuş ve çok beğenmiştim. Bu kitapta Saramago’nun ilk kitabıymış ve yayınevine yollanmış, ancak yayınevinden red cevabı bile gelmemiş. Daha sonrasında Saramago ünlü olduktan sonra yayınevi kitabı basmak istemiş bu sefer de yazar izin vermemiş. Vefatından sonra ise eşi Pilar Del Rio tarafından “Kayıp roman” tabiri ile basımı yapılmış. Olay Portekiz’de bir apartmanda yaşayan altı ailenin hayatını anlatıyor. Her dairede farklı konuşmalar, farklı olaylar var. Kitapta takip edilebilecek ana karakter yok, her bölümde farklı bir daireye gidiyorsunuz. Olaylar birbiri ile de genelde pek bağlanmıyor, bazı dairelerde yaşayanların diğerleri ile ilişkileri ise sınırlı seviyelerde, kurguyu değiştiren ya da romanı heyecanlı hale getiren bir olay yok maalesef. Saramago ile bu kitap ile tanışmadığım için bir bakıma mutluyum çünkü beni çok heyecanlandıran bir roman değildi.

Yine de “kayıp roman” gizemi ve bir yazarın ilk kitabı olması sebebi ile kütüphanemizde bulunmalı ve mutlaka okunmalı diye düşünmekteyim. 

Arka kapaktan;

"Ölmek var olmuş olmak ve artık olmamaktır," derdi José Saramago. O öldü, artık yok, ama Çatıdaki Pencere Portekiz'de ve Brezilya'da, anadilinin vatanlarında basılır basılmaz insanlar yeni kitabı elden ele dolaştırdılar ve yepyeni bir heyecanla okuduklarını, şaşkınlıklarını dile getirdiler. Saramago bir kitap daha yayımlamıştı, duyarlılıklarımıza nüfuz eden, hayret ve hayranlıkla kalakalmamıza neden olan taze ve aydınlık bir kitap ve anladık, sonunda anladık ki bu artık kesinlikle var olmayan ama paylaşmaya devam etmek isteyen yazarın ardında bıraktığı bir armağandır. Bıktırana kadar şu cümle yinelendi: Bu kitap bir mücevher, Saramago nasıl olup da o yaşında bu bilgeliğe sahipti, insanları böylesine incelikle, kusursuzca ve anlatıyı uzatmadan betimleyebiliyordu? Nasıl olup da sıradan ve önemsiz ama bir o kadar da evrensel durumları dile getirebilecek, bu kadar dingin bir şiddetle köhne değer yargılarına karşı gelecek kapasiteye sahipti?"

Pilar del Rio

Çatıdaki Pencere, José Saramago'nun yazarlığının erken döneminde yazdığı, ama ölümünden sonra yayımlanan romanı. Eşi Pilar del Rio'nun dediği gibi, Çatıdaki Pencere Saramago'ya giriş kapısıdır ve her okur için bir keşif olacaktır. Sanki mükemmel bir halka tamamlanıyormuş gibi. Sanki ölüm yokmuş gibi.